Μυική δυσμορφία : Το σύμπλεγμα του Άδωνι

Ο όρος μυική δυσμορφία ή μεγαλορεξία (bigorexia), περιγράφει μια σωματική δυσμορφική διαταραχή, η οποία προσδιορίζεται αρχικά ως διατροφική διαταραχή και στη συνέχεια ως τύπος διαταραχής δυσμορφίας του σώματος. Υπάρχει έντονη επιθυμία για αύξηση της μυικής μάζας, καθώς η απαρχή της διαταραχής σχετίζεται με μια αλλαγή του τρόπου με τον οποίο κυρίως οι άνδρες προσδιορίζουν την ιδανική σωματική διάπλαση και εικόνα σώματος. Ο τρόπος αυτός έχει να κάνει με την εμμονή με το μέγεθος των μυών και τη δύναμη γενικότερα, οι πάσχοντες θεωρούν ότι είναι μικρόσωμοι και αδύναμοι, ενώ στην πραγματικότητα είναι μεγαλόσωμοι και μυώδεις. Τη συναντάμε και ως αθλητική μεγαλορεξία ή σύμπλεγμα του Άδωνι.

Λανθασμένα πρότυπα

Για τους άνδρες στην Αυστρία, τη Γαλλία και την Αμερική, το «ιδανικό» σώμα θα πρέπει να ζυγίζει κυρίως σε μυική μάζα. Επίσης σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης τα άτομα αυτά συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους συνανθρώπους τους ή με άτομα που θεωρούν καλύτερα με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και να εκφράζουν σωματική δυσαρέσκεια. Η εσφαλμένη αντίληψη συμπίπτει με την αύξηση του αριθμού ανδρών που κάνουν χρήση αναβολικών στεροειδών, πάσχουν από διατροφικές διαταραχές και υποφέρουν από εμμονή με το σώμα τους.

Μυική δυσμορφία ή ψυχογενής ανορεξία

Η μυική δυσμορφία και η ψυχογενής ανορεξία διαθέτουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, όπως ιστορικό κατάθλιψης και άγχους, παράλογο αίσθημα ντροπής για το σώμα τους και αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Και στις δυο κατηγορίες, τα άτομα προσπαθούν να φτιάξουν το σώμα τους ώστε να κερδίζουν την κοινωνική αποδοχή χρησιμοποιώντας την ως μέσο ελέγχου στη ζωή τους.

Συχνά θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους κάνοντας υπερβολική σωματική άσκηση, τείνουν σε υπερφαγικά επεισόδια προκαλώντας στη συνέχεια εμετό ως αντισταθμιστικό παράγοντα, ενώ δημιουργούν μια ισχυρή εξάρτηση με διατροφικά συμπληρώματα προκειμένου να αλλάξουν με αυτό τον τρόπο το βάρος τους.

Παράγοντες που επηρεάζουν

Πολλοί αθλητές που ασχολούνται με τη σωματική διάπλαση φαίνεται να πάσχουν από μεγαλορεξία σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10%, ωστόσο, αρνούνται να το παραδεχτούν. Μερικοί παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση της μεγαλορεξίας είναι:

• Οι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί (Μ.Μ.Ε., συμμετοχή σε σπορ),
• Οι συναισθηματικοί (λειτουργία του περίγυρου)
• Οι ψυχολογικοί (σωματική δυσαρέσκεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση, τελειομανία, λανθασμένη αντίληψη ιδανικού σώματος)
• Οι φυσιολογικοί παράγοντες (μειωμένη σωματική μάζα)

Συμπτώματα της μυικής δυσμορφίας

Τα άτομα με μυική δυσμορφία παρουσιάζουν εμμονή στην ιδέα ότι το σώμα τους δεν είναι αρκετά μυώδες και λεπτό και καταφεύγουν σε συμπεριφορές όπως είναι η συνεχής ζύγιση, ο διαρκής έλεγχος της εμφάνισής τους σε καθρέφτες και αυτοκριτική για το βάρος τους, το μέγεθος, και το σχήμα του σώματος. Έπειτα, η εμμονή με την απόκτηση μυικής δύναμης  προκαλεί διαταραχές κλινικής μορφής και αποκοινωνικοποίηση του ατόμου τόσο σε κοινωνικό όσο και στον επαγγελματικό τομέα συγκεκριμένα. Για παράδειγμα, τα άτομα:

1. Αποφεύγουν συχνά τη συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες εξαιτίας της σκέψης να διατηρήσουν το πρόγραμμα άσκησης και διατροφής τους.
2. Αποφεύγουν καταστάσεις στης οποίες μπορεί να εκτεθεί το σώμα τους σε άλλους (π.χ στην παραλία ή στην πισίνα).
3. Η εμμονή στην ιδέα της ανεπάρκειας μεγέθους η μυικής δύναμης προκαλεί τεράστια ανασφάλεια και δυσφορία.
4. Συνεχίζουν τη σωματική άσκηση, τη δίαιτα, τη χρήση συμπληρωμάτων ή φαρμάκων παραβλέποντας της συνέπειες που μπορεί να έχουν στην υγεία και την ψυχολογία τους.

Συμπερασματικά, η υπερβολική σωματική άσκηση, εμμονή με το φαγητό, αυστηρό πρόγραμμα διατροφής όπως, δίαιτες υπερβολικά χαμηλές σε λιπαρά ή ενισχυμένες με πρωτεΐνες και κατάχρηση συμπληρωμάτων διατροφής, ιδιαίτερα εκείνων που βοηθούν στην αύξηση του όγκου είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το “σύμπλεγμα του Άδωνι” και εντοπίζοντάς τα, μπορούμε να ξεκινήσουμε από αυτά για το δρόμο προς την αντιμετώπισή του..!

Πηγές:

1. William D.McArdle et al.,2018,Sports and Exercise Nutricion,Broken Hill.
2. JackH.Wilmore et al., 2011,Physiology of Sport and Exercise, Broken Hill.
3. Timothy Baghurst et all.,Change in sociocultural ideal male physique: An examination of past and present action figures, Science Direct, March 2006.
4. Timothy Baghurst et all., Preadolescent male perceptions of action figure physiques, The Journal of adolescent health, 2007 Dec;41(6):613-5.
5. David A. Frederick et al., The Happy American Body 2.0: Predictors of affective body satisfaction in two U.S. national internet panel surveys, Science Direct, March 2020.
6. Timothy Baghurst et all., Characteristics of muscle dysmorphia in male football, weight training, and competitive natural and non-natural bodybuilding samples, Science Direct, June 2009.