Κάπνισμα: Οι επιδράσεις του στο σωματικό βάρος

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Clinical Nutrition, το σωματικό βάρος των καπνιστών επηρεάζεται τόσο κατά την περίοδο καπνίσματος όσο και μετά τη διακοπή αυτής της συνήθειας.

Φαίνεται ότι, βραχυπρόθεσμα, η νικοτίνη αυξάνει την ενεργειακή δαπάνη και είναι ικανή να μειώσει την όρεξη, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι καπνιστές τείνουν να έχουν χαμηλότερο σωματικό βάρος από τους μη καπνιστές και αντίστοιχα, γιατί η διακοπή του καπνίσματος συχνά συνοδεύεται από αύξηση του βάρους. Ωστόσο, οι «βαρείς» καπνιστές φαίνεται να εμφανίζουν μεγαλύτερο σωματικό βάρος από αυτούς που καπνίζουν λιγότερο ή και καθόλου. Βέβαια, το γεγονός αυτό πιθανότατα αντανακλά και έναν συνδυασμό επιβλαβών συμπεριφορών που συνήθως συνυπάρχουν, όπως χαμηλή ή καθόλου φυσική δραστηριότητα, κακή διατροφή, ανεπαρκής ύπνος, υψηλή κατανάλωση αλκοόλ κλπ, που ευνοούν την αύξηση βάρους.
Υπογραμμίζεται επίσης ότι, το κάπνισμα αυξάνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και σχετίζεται με την κεντρικού τύπου συσσώρευση λίπους. Ως αποτέλεσμα λοιπόν, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου και σακχαρώδη διαβήτη και κατ’επέκτασιν, μεγαλώνει ο κίνδυνος και για καρδιαγγειακά νοσήματα.

Η επίδραση του καπνού στο σωματικό βάρος θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια βάρους αυξάνοντας τον μεταβολικό ρυθμό ή μειώνοντας την πρόσληψη θερμίδων ελαττώνοντας την όρεξη. Το κάπνισμα ενός και μόνο τσιγάρου έχει φανεί ότι προκαλεί αύξηση 3% στην ενεργειακή δαπάνη μέσα σε 30 λεπτά. Η επίδραση του καπνίσματος στην ενεργειακή δαπάνη φαίνεται να είναι ασθενέστερη μεταξύ των παχύσαρκων ατόμων και εξαρτάται επίσης από το βαθμό σωματικής δραστηριότητας και φυσικής κατάστασης. Μελέτη έδειξε ότι μετά από 30 ημέρες διακοπής του καπνίσματος, ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας σε γυναίκες που το έκοψαν αποδείχθηκε 16% χαμηλότερος από ότι όταν κάπνιζαν και η αύξηση του σωματικού βάρους αποδόθηκε σε μείωση του μεταβολικού ρυθμού ηρεμίας και σε αύξηση της θερμιδικής πρόσληψης. Άλλοι ερευνητές δε διαπίστωσαν καμία αλλαγή στο μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας μετά τη διακοπή του καπνίσματος.
Σημειώνεται ότι οι καπνιστές μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο υπερθυρεοειδισμού από τους μη καπνιστές, γεγονός που θα μπορούσε επίσης να αυξήσει το μεταβολικό ρυθμό.

Οι παθοφυσιολογικοί παράγοντες που εμπλέκονται στη συσχέτιση μεταξύ του καπνίσματος, του σωματικού βάρους και της κατανομής του σωματικού λίπους χρήζουν περαιτέρω έρευνας. Δεν ξεχνάμε πως το κάπνισμα είναι ένας ισχυρός παράγοντας κινδύνου για ασθένειες όπως ο καρκίνος, πνευμονοπάθειες, αντίσταση στην ινσουλίνη, καρδιαγγειακά νοσήματα. Ακόμα, ειδικά σε άτομα δυσμενούς κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, η χρήση καπνού σχετίζεται και με άλλες συμπεριφορές που είναι γνωστό ότι ευνοούν την αύξηση βάρους, όπως για παράδειγμα, φτωχή διατροφή και χαμηλή φυσική δραστηριότητα. Αυτοί οι παράγοντες θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν – ακόμη και να ξεπεράσουν – την «αδυνατιστική επίδραση» του καπνίσματος.

Η ΕΡΕΥΝΑ:
Arnaud Chiolero et al, Consequences of smoking for body weight, body fat distribution, and insulin resistance. The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 87, Issue 4, April 2008, Pages 801–809.