ΟΣΤΙΚΗ ΜΑΖΑ. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΤΗ ΜΕΤΡΑΜΕ;

Η οστική μάζα στο ανθρώπινο σώμα αντικατοπτρίζει στην ουσία, το βάρος ολόκληρου του σκελετού, στο σύνολό του ή τμηματικά σε συγκεκριμένα σημεία του.

Οι συνιστώσες της οστικής αντοχής, χωρίζονται σε 2 κατηγορίες. Την οστική ποσότητα (μάζα- πυκνότητα, μέγεθος) και την οστική ποιότητα (γεωμετρία, συνεκτικότητα, οστική ανακατασκευή, ιδιότητες υλικού σχετικά με την επιμετάλλωση, μικροφθορές, κολλαγόνο) [1].
Καταλαβαίνουμε λοιπόν, ότι όλα τα παραπάνω υποδεικνύουν πόσο ανθεκτικός είναι ο σκελετός ενός ατόμου σε τραυματισμούς και κραδασμούς, πόσο ελαστικός και φυσικά, πόσο συμβάλει στο συνολικό σωματικό βάρος του ατόμου.

Μέγεθος σκελετού	Άνδρες	Γυναίκες
Μικρό	> ή = 10.4	> ή =11
Μεσσαίο	9.6 – 10.4	10.1 – 11
Μεγάλο	< ή = 9.6	< ή = 10.1

Η οστική μάζα φυσιολογικά, αυξάνεται σταδιακά κατά την ανάπτυξη του ατόμου. Η μέγιστη οστική μάζα επιτυγχάνεται σε ηλικίες μεταξύ 20-30 ετών. Ύστερα, συμβαίνει μια σταδιακή μείωσή της.

Η μείωση αυτή της οστικής μάζας υπό των φυσιολογικών ορίων ανάλογα με το φύλο και την ηλικία, καθιστά τα οστά περισσότερο επιρρεπή σε τραυματισμούς και κατάγματα, οδηγώντας σε οστεοπενία και τελικά, οστεοπόρωση. Η οστεοπόρωση παρατηρείται κατά κύριο λόγο σε άτομα άνω των 50 ετών και σε μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες – ιδίως τις εμμηνοπαυσιακές -, απ’ότι στους άνδρες [1].
Η διάγνωση γίνεται συνήθως με τη μέθοδο της οστεοπυκνομετρίας (DEXA), κατά την οποία υπολογίζεται η οστική πυκνότητα [1,2].

Πώς προστατεύουμε και διατηρούμε την οστική μάζα και τη γενικότερη υγεία των οστών μας;

Παράγοντες που έχει φανεί ότι προάγουν την υγεία των οστών και σχετίζονται έμμεσα ή άμεσα με την πρόληψη της εμφάνισης οστεοπόρωσης είναι:

1. Η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D.
Το ασβέστιο είναι το βασικότερο συστατικό των οστών. Η επαρκής πρόσληψή του -ειδικότερα μέχρι να πραγματοποιηθεί η μέγιστη οστική πυκνότητα- καθίσταται αναγκαία για μια υγιή οστική μάζα. Ωστόσο, για να γίνει η απορρόφησή του το δυνατόν καλύτερα, καθώς και ο μεταβολισμός του, προϋποθέτει ταυτόχρονα επαρκή πρόσληψη ορισμένων συστατικών. Το μαγνήσιο, η βιταμίνη Κ, ο φώσφορος, η βιταμίνη C και ιδίως η βιταμίνη D είναι απαραίτητα είτε για τη μεταφορά του ασβεστίου στα οστά, είτε για την καλή απορρόφησή του με στόχο την οστική ανάπτυξη.
2. Η διακοπή του καπνίσματος και η μείωση της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, καφέ ή τσαγιού.
3. Η εμμηνόπαυση στις γυναίκες αποτελεί παράγοντα κινδύνου.
4. Η καθημερινή φυσική δραστηριότητα.
Αποδεδειγμένα, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες πρόληψης και αντιμετώπισης της οστεοπόρωσης. Το περπάτημα και, ακόμα περισσότερο, ασκήσεις δύναμης και συνδυαστικά προγράμματα εκγύμνασης (για παράδειγμα, δυναμικά προγράμματα μαζί με αερόβια άσκηση) φαίνεται ότι βοηθούν άμεσα στην αύξηση ή τουλάχιστον, στη διατήρηση της οστικής μάζας [1,3].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Ζαμπέλας Αντώνιος (2011), Κλινική διαιτολογία και διατροφή με στοιχεία παθολογίας. Εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης.

2. Μαρία Σώμαλη (2014 uploaded), Προσδιορισμός οστικής μάζας, https://e-endocrinology.gr/wp-content/uploads/2014/05/08-05.pdf

3. A. Gomez-Cabello et al. (2012), Effects of Training on Bone Mass in Older Adults A Systematic Review. Sports Med 2012; 42 (4): 301-325.